Chronisch ziek…wat kun jij doen als vriend(in)?

1 februari 2015

Vrijwel iedereen hoopt en (misschien denk je het ook wel) pas op de leeftijd van eh pak m beet…. een jaartje of 75 te maken te krijgen met de eerste kwaaltjes. Ze heten niet voor niets ouderdomskwaaltjes….Hoe ouder je wordt of bent hoe meer kans natuurlijk dat je lijf protesteert en je last krijgt van spieren, gewrichten, suikerziekte…ach…teveel om op te noemen.

Helaas houdt een (chronische) ziekte geen rekening met leeftijd of geslacht. Daardoor kan het zomaar gebeuren dat een goede vriend of vriendin, een achterbuur of jijzelf ineens geconfronteerd wordt met ziekte en de daarbij komende pijn, vermoeidheid of andere symptomen.Het is natuurlijk helemaal niet cool of gezellig om over ziekte en ouderdom te praten. Toch kan het iedereen overkomen. Wat kun jij doen, samen of voor de (chronisch) zieke, om zijn/haar dag op te fleuren? Ik heb een paar tips voor je op een rijtje gezet:

-Vraag alleen aan iemand hoe het met hem/haar gaat, als je dat echt wilt weten en je er ook even de tijd voor kunt en wilt nemen. Een (chronisch) zieke zal snel zeggen: ‘Oh goed hoor. En met jou?’ Dat is het moment waar jij kunt vragen: ‘Gaat het echt goed? Ik zie je namelijk bijna nooit meer (vul in wat van toepassing is bijvoorbeeld): op het schoolplein of op een verjaardag.’ De (chronisch) zieke kan dan zelf bepalen of hij/zij wil  vertellen hoe het ècht gaat.

-Mensen bedoelen het goed, maar waar regelmatig een (kort) gesprek mee eindigt:  ‘Doe je het rustig aan?’ ja..duh…een (chronisch) zieke doet het elke dag, elke week, elke maand al rustig aan. Soms te rustig naar iemands zin, gewoon eens een middagje of avond ‘los gaan’…dat zou juist eens fijn zijn. Daarna waarschijnlijk een week bijkomen…maar dat geeft niet. Dat heeft iemand er af en toe graag voor over. 

-Als aanvulling hier op: sommige ernstig/chronische zieken hebben een Bucketlist (wensenlijst). Dingen die iemand heel graag een keer wil zien, doen, kopen…maar wat zonder hulp of ondersteuning van anderen niet lukt. Je kunt natuurlijk sowieso eens vragen aan een (chronisch) ziek: wat zou je heel graag willen zien/doen? Kan ik daar een rol in spelen? Bijvoorbeeld door zoveel mogelijk alles samen met de chronisch zieke te regelen, aanbieden om als chauffeur op te treden, of een Crowdfunding organiseren.

-Het aanbieden/ geven van hulp is vaak 10x makkelijker dan hulp vragen of ontvangen. Wees concreet als je iets aanbiedt. Met enige regelmatig zegt iemand: ‘Als je hulp nodig hebt, mag je mij altijd bellen.’ Realiseer je of iemand bijvoorbeeld een relatief kortere periode moet herstellen van een operatie of dat iemand een chronische ziekte heeft. Bij een chronische ziekte zou structurele hulp heel fijn kunnen zijn, maar dat zou je dan ook langer vol ‘moeten’ kunnen houden. Toch is ook dan incidenteel iets doen heel fijn. Maak het dus wel concreet. Zeg bijvoorbeeld: Ík kan volgende week dinsdag (of elke dinsdag) voor jullie koken, zou je dat prettig vinden?’  of: ‘Zal ik 1x per week de verswaren, zoals groent en fruit voor je halen bij de supermarkt? Dat is dan duidelijk voor de zorgvrager en voor jou als aanbieder ook. Je biedt iets aan wat haalbaar is. Zie het ook niet direct als mantelzorg. Je biedt iemand een keer wat aan. Als vriend/vriendin. Een vriendendienst dus.

-Een (chronisch) zieke heeft natuurlijk heel veel vrije tijd. iemand werkt niet of heel veel minder. Geloof mij…dat lijkt maar zo. Ten eerste zijn er de steeds terugkerende controleafspraken en onderzoeken via de huisarts of specialist. Wat nog veel lastiger is…het leven met pijn en chronische vermoeidheid. Dan bedoel ik niet die heerlijke vermoeidheid na een dag hard (en productief) werken. Waarbij je ’s avonds heerlijk op de bank kruipt en besluit niets meer te doen. Chronische vermoeidheid voelt als een loodzware mantel, die je de hele dag meesleept. Steeds rekening houdend met beperkte energie, dag in dag uit.

-Social Media (SoMe) kan een hele belangrijke rol spelen in het leven van een (chronisch) ziek. Het is een lijntje naar de buitenwereld. Wees niet verbaasd als iemand op de meest ‘onmogelijke’ tijden online is. Als je zelf heel handig bent mbt SoMe, help dan eventueel iemand op weg. Vertel over de kansen en mogelijkheden van SoMe, indien nodig.

– Dat brengt gelijk een ander punt naar voren: accepteer en toon begrip voor het feit dat mensen (tegen hun zin) regelmatig een afspraak moeten afzeggen. Of überhaupt nee zeggen tegen een uitnodiging. Een (chronisch) zieke moet elke dag opnieuw veel keuzes maken: wat kan ik wel doen en wat niet. Of welke afspraak zal mij veel energie (en misschien ook pijn) kosten, maar maak ik toch. Wetende dat je daarvoor en daarna een aantal dagen moet uitrusten. Niet erg voor een keer, er moet ook nog wat te genieten blijven!

– De meeste mensen die ziek zijn, zijn ook bang om als een zeur, piepert of mekkeraar te worden gezien. Het is namelijk nog steeds niet cool en ‘gezellig’ om over ziekte, vermoeidheid en kwaaltjes te praten. Dus als iemand dan eindelijk toch een keertje zegt een baaldag te hebben of zegt zich heel beroerd en moe te voelen…probeer dan te luisteren en er te zijn voor die persoon.

– Hoewel iemand zelf niet zoveel kan doen en dus veel leuke feestjes, lunchafspraken enzovoorts mist, wil dat niet zeggen dat hij/zij de verhalen en roddels achteraf niet wil horen. Integendeel….dus vertel regelmatig gewoon wat je hebt gedaan en hebt meegemaakt. Het kleurt de dag van een (chronisch) zieke.

Betekent het nu dat een (chronisch) zieke alleen maar passief achterover kan leunen en zal wachten tot jij langskomt om je verhalen te vertellen en concrete hulp aan te bieden? Nee…natuurlijk niet. Integendeel. Maar sinds de laatste wijzigingen in de zorgwetten wordt er van patiënten heel veel eigen regie verwacht. Moeten mensen in ‘hun eigen kracht’ staan. Geloof mij, dat willen veel mensen best wel. Maar niet iedereen weet hoe of heeft er de kracht en energie voor. Als jij er dan kunt zijn voor een (chronisch) zieke met een luisterend oor en/of praktische hulp, dan zal dat die persoon ook wat sterker maken en het gevoel geven er nog bij te horen.

Dus namens alle (chronisch) zieken: dank je wel voor je spontane hulp, tijd en energie. Er zijn voor iemand, is de meest waardevolle hulp. Het zorgt ervoor dat iemand zich gezien en begrepen voelt. Daar kan geen medicijn tegenop!

 

Berichtnavigatie

← Twitter Top 100 Verpleegkundigen (februari 2015)

De ‘enige’ vraag die ertoe doet #zorg →